طرح بودجه مسکن مهر از سال 1386 به تصویب مجلس رسید. این پروژه به عنوان طرح اصلی دولت نهم به شمار می رود که مبنی بر آن دولت می بایست سالانه یک میلیون و پانصد هزار واحد مسکونی در سطح کشور واگذار نماید. مبنای اصلی این طرح این بوده که ارزش زمینی که ساختمان در آن بنا می شود حدود 40 درصد از ارزش کلی ساختمان می باشد. که البته در یک دهه اخیر این سهم به میزان 45 درصد رسیده است. در کلان شهری مثل تهران میزان ارزش زمین بالغ بر 60 درصد ارزش ساختمان می باشد.
رونق ساخت و ساز و معاملات مسکن حدود ۳۰۰ صنعت را در کشور به تحرک واداشته و گردش مالی بین این صنایع منجر به جذب نقدینگی توسط بانک‌ها می شود. در نهایت چندین مشکل بزرگ اقتصادی کشور اعم از رشد نقدینگی، کاهش سرعت گردش پول، کاهش منابع بانکی و در نتیجه کاهش توان تسهیلات دهی شبکه بانکی و … مرتفع خواهد شد.
بر اساس بودجه سال 1386 کشور ، تامین مسکن مناسب برای اقشار کم درامد و در جهت کاهش قیمت مسکن با این طرح عملی شده است.
ویژگی های مسکن مهر
زمین ساختمان های این پروژه ها به دو نوع ملکی و اجاره 99 ساله هستند. در واحدهایی که عرصه و زمین اصطلاحا به‌صورت ملکی است، یعنی متقاضیان زمین ملک را نیز تملک می‌کنند، زمین و ساختمان (عرصه و اعیان) قابل انتقال است. ولی در مجتمع‌های اجاره 99 ساله، فقط اعیان (ساختمان) منتقل می‌شود.
برخی افراد با قوانین و مقررات این زمینه آشنایی ندارند و گاها به هنگام معاملات این نوع از مسکن ها دچار مشکلاتی می شوند. فروش ملک به چند نفر، فروش ملک با بدهی، فروش ملک دیگری و معرفی ملک دیگر به جای واحد مورد معامله برخی از خطراتی است که خریداران با آن مواجه شده‌اند.از آنجا که نقل و انتقال واحدهای مسکن مهر ضوابطی ویژه دارد، باید انتقال این واحدها حتما زیر نظر شرکت‌های عمران شهرهای جدید یا در برخی شهرها از سوی نهادهای متولی انجام شود.
خرید و فروش
از سال 1393 طبق دستورالعمل وزارت راه و شهرسازی خرید و فروش مسکن های مهر آزاد شد و به صورت قانونی انجام شد. خرید و فروش این واحدهای در حال ساخت، پس از واگذاری و تحویل یا پس از تنظیم اسناد مالکیت امکان پذیر است. در خرید و فروش این واحدها ، عرصه و اعیان یعنی زمین و ساختمان هردو منتقل می‌شود. در مورد واحدهای ملکی (خود مالک) که فروش اقساطی قطعی یا تدریجی آن انجام گرفته باشد، طرفین نقل و انتقال (اعم از انتقال‌دهنده و انتقال گیرنده) به‌صورت همزمان برای تغییر نام مدیون به بانک مراجعه و بانک عامل پس از انجام تشریفات قانونی و تسویه بدهی معوقه و به‌روزرسانی اقساط، نسبت به تغییر نام مدیون در دفترچه فروش اقساطی اقدام کند.
در نقل و انتقال واحدهای مسکن مهر اجاره 99 ساله، فقط اعیان یعنی ساختمان ملک منتقل می‌شود و زمین در مالکیت دولت باقی می‌ماند و به‌صورت 99 ساله به متقاضی اجاره داده می‌شود.
حتما در نظر داشته باشید قبل از تسویه کامل ثمن معامله به هنگام خرید ، استعلام وضعیت ملک مورد نظر را انجام دهید. تا زمانی که واحدهای مسکن مهر سند رسمی ندارند، استعلام مالکیت آنها از اداره ثبت اسناد امکان پذیر نیست. مرجع اطلاع از مالکیت مسکن مهر، شرکت‌های عمران شهرهای جدید یا اداره کل راه و شهرسازی است.
شرایط متقاضیان مسکن مهر
براساس آئین‌نامه اجرائی ماده 1 قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرصه مسکن:
الف. فاقدین مسکن . افراد سرپرست خانواری که خود و افراد تحت تکفل آنان از تاریخ 1/1/1384 (تاریخ اجرای قانون برنامه چهارم توسعه) فاقد زمین مسکونی یا واحد مسکونی بوده و از تاریخ 22/11/1357 از هیچ یک از امکانات دولتی یا امکانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تأمین مسکن شامل زمین، واحد مسکونی و یا تسهیلات یارانه‌ای خرید و یا ساخت واحد مسکونی استفاده نکرده باشند.
ب. متأهل و یا سرپرست خانوار
ج. دارای حداقل پنج سال سابقه سکونت در شهر مورد تقاضا
تبصره- افراد زیر می‌توانند بدون شرط تأهل و بدون شرط سرپرست خانوار بودن در زمره متقاضیان واجد شرایط قرار گیرند:
– زنان خودسرپرست مشروط به داشتن حداقل 35 سال سن
– نخبگان علمی با معرفی بنیاد ملی نخبگان کشور
مقاله مرتبط : وام مسکن جوانان را با ما همراه باشید.
تفاوت مسکن ملی و مسکن مهر
دولت یازدهم بعد از روی کار آمدن تلاش کرد تا طرح مسکن مهر را به سرانجام برساند. اما اجرای طرحی ناقص‌الخلقه با مشکلاتی متعدد، هزینه و انرژی فراوانی از بخش‌های درگیر دولتی و خصوصی با آن را هدر داد.
در کنار تکمیل همین پروژه ، آقای روحانی رئیس جمهور با گزارشاتی که از رکود در بخش مسکن دریافت می‌کرد تصمیم به اجرای سیاست تحریک تقاضا و همچین افزایش عرضه گرفته و طرح عظیم اقدام ملی مسکن را ارائه داد.
در طرح «مسکن ملی» علاوه بر تکمیل ۵۰۰ هزار واحد ناتمام مسکن مهر و احداث ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی در کل، دولت دوازدهم، معادل یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد مسکن می بایست احداث کند. در واقع خود طرح، ساخت ۶۰۰ هزار واحد است که شامل۲۰۰ هزار واحد روستایی که بزرگترین طرح ساخت مسکن روستایی محسوب می‌شود و همچنین ۴۰۰ هزار واحد شهری می باشد.
یکی از ایرادات مهم مسکن مهر این بود که از اراضی خارج از شهرها استفاده شد که امکانات و تأسیسات زیرساختی نداشت . همین موضوع باعث شد تا هزینه‌های سنگین ایجاد راه و زیرساخت‌های اصلی، امکانات رفاهی و … روی دوش دولت مانده و با اتمام بودجه دولت بدهکار و طرح ناتمام و بدون مشتری رها شد. در طرح اقدام ملی مکان‌یابی درون شهرها است. بر اساس طرح اقدام ملی ۱۰۰ هزار واحد مسکن در بافت‌های فرسوده شهری، ۲۰۰ هزار واحد در شهرهای جدید و ۱۰۰ هزار واحد نیز در شهرهای کوچک و با جمعیت کمتر از ۱۰۰ هزار نفر ساخته خواهد شد.
زمان تکمیل مسکن ملی
دولت نهم زمان اجرای مسکن مهر را سال ۱۳۹۰ اعلام کرده بود. اما در نتیجه تمام اقدامات ناقص و غیرکارشناسی در طراحی و اجرای این پروژه تا سال ۹۲ تنها نزدیک به ۳۰ درصد از تعهدات آن انجام شده و بیش از ۷۰ درصد حتی آغاز به ساخت هم نشده بود. بخش‌هایی هم که ساخته و تقریباً تکمیل شده بود به دلیل مشکلات زیرساختی اعم از برق و آب و گاز و مدرسه و درمانگاه و مسیرهای تردد و … در نهایت با انصراف متقاضیان مواجه شد. در طرح اقدام ملی مسکن اما برنامه اصلی تکمیل و واگذاری تمام واحدهای مسکن مهر ناتمام تا پایان امسال اعلام شده و زمان ساخت واحدهای جدید در این طرح ۲ سال در نظر گرفته شده است.
حال امروز می توان مشاهده کرد که هر دولت به چه میزان به تعهدات خود عمل کرده است.
قبل از آغاز رسمی عملیات طرح اقدام ملی، ساخت ۵۷ هزار واحد مسکونی در قالب این طرح در شهرهای جدید آغاز شده بود و به گفته حبیب‌اله طاهرخانی، مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید، برخی از آنها به مرحله فوندانسیون و حتی اسکلت رسیده است. به گفته وی با توجه به شروع پروژه‌ها از سال ۱۳۹۷ در شهرهای جدید متوسط پیشرفت پروژه‌ها در بخش ساخت و آماده‌سازی ۱۵ درصد است.
به عنوان نتیجه گیری کلی مسکن ملی ادامه همان مسکن مهر بوده است. اما بازهم به صورت کامل و طبق هدف گذاری ، تحویل و آماده سازی این واحد های مسکونی که برای اقشار کم درامد تعبیه شده بود انجام نشده است. با وجود شرایط اقتصادی ویژه امروزه کشورمان و به خصوص تاثیرات مخرب شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد انتظار می رود دولت برای تامین مسکن اقشار آسیب پذیر و کم توان اقدامی داشته باشد.
از اینستاگرام سامیت هوم دیدن فرمایید .
